پرچم فرانسه در طول تاریخ تغییرات مختلفتی داشته است و داستان‌های زیادی دارد. رنگ‌ها و طرح و حتی اندازه و نسبت طول و عرض این پرچم در طول تاریخ دستخوش تغییرات بوده است.
در این مقاله به این سوال‌ها پاسخ می‌دهیم که پرچم فرانسه نماد و نشانه چیست و عکس‌هایی از پرچم قدیم و جدید فرانسه را مشاهده می‌کنید.

پرچم فرانسه در طول تاریخ

پرچم ملی فرانسه (به فرانسوی: drapeau français) یک پرچم سه رنگ است که دارای سه نوار عمودی به رنگ آبی، سفید و قرمز است. این پرچم برای انگلیسی زبانان به عنوان سه رنگ (به فرانسوی: Tricolore) شناخته می‌شود.

این طرح پرچم پس از انقلاب فرانسه انتخاب شد. اگرچه اولین پرچم سه رنگ نبود، اما به یکی از تأثیرگذارترین پرچم‌های تاریخ تبدیل شد. طرح سه رنگ بعداً توسط بسیاری از ملل دیگر در اروپا و جاهای دیگر پذیرفته شد، و طبق دایره المعارف بریتانیکا از لحاظ تاریخی «در تقابل نمادین با معیارهای سلطنتی خودکامه و روحانیون در گذشته» ایستاده است.

در ماده ۲ قانون اساسی فرانسه در سال ۱۹۵۸ آمده است که «نشان ملی پرچم سه رنگ آبی، سفید، قرمز است». (۱) هیچ قانونی سایه‌های این رنگ‌های رسمی را مشخص نکرده است. (۲)

در حال حاضر، عرض پرچم یک و نیم برابر بیشتر از ارتفاع آن است (یعنی به نسبت ۲:۳) و به جز در نیروی دریایی فرانسه، دارای نوارهایی با عرض مساوی است. در ابتدا، سه نوار پرچم به یک اندازه پهن نبودند و به نسبت ۳۰ (آبی)، ۳۳ (سفید) و ۳۷ (قرمز) بودند. در زمان ناپلئون اول، نسبت‌ها تغییر کرد تا عرض نوارها برابر شود، اما طبق مقررات مورخ ۱۷ مه ۱۸۵۳، نیروی دریایی به استفاده از نسبت‌های ۳۰:۳۳.۳۷ بازگشت که اکنون همچنان به استفاده از آن ادامه می‌دهد.

پرچمی که برای مصاحبه‌های تلویزیونی استفاده می‌شود.

در مصاحبه‌های تلویزیونی فرانسه از پرچمی با نوار سفید بسیار باریکتر به عنوان پس زمینه استفاده می‌شود.

رنگ‌ها و نشانه‌های پرچم فرانسه

آبی و قرمز رنگ‌های سنتی پاریس هستند که در نشان این شهر استفاده می‌شوند. آبی با سنت مارتین، قرمز با سنت دنیس شناخته می‌شود. (۳) در هجوم باستیل در سال ۱۷۸۹، شبه نظامیان پاریس کاکل‌های آبی و قرمز بر روی کلاه خود پوشیدند. رنگ سفید برای مدت طولانی بر روی پرچم‌های فرانسه برجسته بود و توسط لافایت به عنوان «رنگ فرانسوی باستان» توصیف شده است. رنگ سفید به رنگ‌های «انقلابی» کاکل شبه‌نظامی اضافه شد تا طرح را «ملی‌سازی» کند و بدین‌ترتیب کاکل فرانسه را تشکیل داد. اگرچه لافایت خط سفید را با ملت شناسایی می‌کند، روایت‌های دیگر آن را با سلطنت می‌شناسند. لافایت این موضوع را رد کرد که این پرچم حاوی هرگونه اشاره‌ای به رنگ قرمز و سفید دوک اورلئان باشد. با وجود این، اورلئانیست‌ها سه رنگ را به عنوان رنگ خود پذیرفتند.

آبی و قرمز با مریم باکره، حامی فرانسه مرتبط هستند و رنگ‌های اوریفلام بودند. رنگ‌های پرچم فرانسه نیز ممکن است نشان دهنده سه ملک اصلی رژیم باستانی باشد (روحانیت: سفید، اشراف: قرمز و بورژوازی: آبی). آبی، به عنوان نماد طبقه، اول و قرمز، نشان دهنده اشراف، در آخر قرار می‌گیرد. هر دو رنگ افراطی در هر طرف سفید قرار دارند که به نظم برتر اشاره دارد. (۴)

در سال ۲۰۲۱ ریاست جمهوری فرانسه رنگ آبی پرچم سه رنگ این کشور را به طیف پیش از انتخاب رنگ آبی روشن‌تر در سال ۱۹۷۶ میلادی تغییر داده است؛ تغییری که خیلی‌ها متوجه آن نشده‌اند.

استفاده از پرچم‌های دارای رنگ آبی تیره‌تر یا آبی سرمه‌ای با احتیاط آغاز شده و از سال ۲۰۱۸ ابتدا در پرچم‌های مستقر در پشت محل سخنرانی آقای ماکرون استفاده شده و سپس به سایر پرچم‌های نصب شده در کاخ الیزه و دیگر ساختمان‌های دولتی تسری یافته است.

پیش از این، طبق تصمیم والری ژیسکار دستن، رئیس جمهوری فقید فرانسه در سال ۱۹۷۶ با هدف تطبیق بیشتر رنگ آبی پرچم فرانسه با پرچم اتحادیه اروپا، روشن‌تر شده بود.

بیشتر بخوانید: عکس از پرچم فرانسه

آرنو جولن، مدیر اجرایی کاخ الیزه، در بخشی از کتاب «محرمانه‌های الیزه» که سپتامبر گذشته منتشر شده، اعتراف کرده که در ژوئن ۲۰۲۰ و در آستانه روز ملی فرانسه از دفتر کار آقای ماکرون بازدید کرده، دو پرچم با طیف‌های مختلف رنگ آبی در آنجا نصب کرده است. او همچنین اعتراف کرده، تلاش کرده تا پرچم‌های نهاد ریاست جمهوری فرانسه را تغییر دهد چرا که به باور او پرچمی که از دوره والری ژیسکار دستن رایج شده، پرچم واقعی فرانسه نبوده و تنها با هدف نزدیک کردن این کشور به اروپا و بر اساس رویکردهای زیبایی شناختی رواج یافته است.

به گفته آقای جولن، هزینه این تغییر پنج هزار یورو بوده است.

البته کاخ الیزه در واکنش به این تغییر رنگ، با انتشار بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد که امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری، برای پرچم‌های سه رنگی که کاخ الیزه را زینت می‌دهد، آبی طیف سرمه‌ای را انتخاب کرده است که نماد نیروهای داوطلبی است که در جنگ جهانی اول به پیاده‌نظام فرانسه پیوستند و در راه آزادی فرانسه جنگیدند. این بیانیه همچنین تصریح کرده که این آبی از همان طیفی است که در پرچمی هم که هر سال به مناسبت پایان جنگ جهانی اول (۱۱ نوامبر) در زیر طاق پیروزی پاریس به اهتزار درمی‌آید، استفاده می‌شود. (۵)

منابع:

۱: https://www.legifrance.gouv.fr/loda/id/LEGIARTI000006527453
۲: https://rmc.bfmtv.com/emission/discretement-emmanuel-macron-a-change-la-tonalite-du-drapeau-bleu-blanc-rouge-2051123.html
۳: https://www.gouvernement.fr/en/the-tricolour-flag
۴: https://web.archive.org/web/20210225185336/http://users.skynet.be/lotus/flag/fra0-en.htm

۵: https://per.euronews.com/2021/11/15/elysee-returns-navy-blue-tricolor-france-flag